Oud eigenaren van “De ALBLAS”
Jan Ullrich Smit, geboren in Alblasserdam op 28 juli 1863, en overleden aldaar op 7 januari 1928, was de stichter van “Werf de Noord”, en mede-oprichter van het Alblasserdamse drinkwaterbedrijf, en stichter van de acetyleen- en zuurstoffabriek “De Alblas”.
Van Jan Ullrichs kinderen kan worden genoemd:
Johann Christiaan Smit, geboren in Alblasserdam op 26 oktober 1892, en overleden aldaar op 20 mei 1975, was eigenaar van Werf de Noord. Hij trouwde met Petronella van der Giessen uit een andere scheepsbouwers familie.
Cornelis Fop Smit, geboren in Alblasserdam op 6 oktober 1902 en overleden aldaar op 22 januari 1945, was directeur van acetyleen- en zuurstoffabriek “De Alblas”.
Hendrik Marie Bleuland van Oordt, geb. Voorburg 14 nov. 1868,
directeur N.V. Zuurstoffabriek De Alblas te Alblasserdam,
lid gemeenteraad van Voorburg,
t Dordrecht 23 sept. 1943, tr. Voorburg
11 april 1901 Anna Hermeline Henkes, geb. ‘s-Gravenhage
21 dec. 1872, t Dordrecht 21 okt. 1932, dr.
van Geerke en Jannetje Geertrui Lourens.
Door de toenemende vraag naar vervoerscapaciteit tussen Alblasserdam en Hendrik-Ido-Ambacht nam de N V “Mij tot Exploitatie van Onroerende Goederen te Hendrik-Ido-Ambacht” het initiatief tot het instellen van een autoveer over de Noord. Op zaterdag 30 augustus 1930 kwam de feestelijk versierde veerpont “Home Craft” in de vaart. De afvaart vond plaats naast de villa van Frank Rijsdijk en in Alblasserdam werd aangelegd bij de haven van de Zuurstoffabriek. Omdat bij het instellen van dit nieuwe veer “veerrechten” in het geding waren, moest de “Home Craft”, na een proces, in 1933 de dienst staken.
De Alblas, deel in het water onder de brug
de Zuurstoffabriek ..De Alblas” N.V. (1919) en de ‘Acetyleen-Dissousfabriek ..De Graafstroom” (1924).
CORNELIS FOP SMIT
Hij is geboren op 6 oktober 1902 in ALBLASSERDAM.
DIRECTEUR VAN DE N.V. ACETYLEEN- EN DISSOUSFABRIEK “DE GRAAFSTROOM” TE A.
Hij is overleden op 22 januari 1945 in ALBLASSERDAM, hij was toen 42 jaar oud.
BIJ EEN LUCHTAANVAL OP 22-01-1945 OP ZIJN FABRIEK (DE N.V. ZUURSTOFFABRIEK “DE ALBLAS”) TE ALBLASSERDAM ZICH WILLENDE DEKKEN IN EEN DER SCHUILPUTTEN LANGS DE WEG, KWAM DAAROP JUIST EEN VAT, DAT IN DE LUCHT WAS GEVLOGEN NEER. DIT MAAKTE EEN EINDE AAN EEN LEVEN DAT NOG ZOVEEL BELOOFDE.
Hij is getrouwd met MARIA WILHELMINA KEEMAN op 20 oktober 1926 te DORDRECHT, hij was toen 24 jaar oud.
In het begin van de 20e eeuw ontstond, door de ontwikkeling van de autogene metaalbewerking, behoefte aan zuurstof.
Er moest met kleine, handzame emballage kunnen worden gewerkt, zodat opslag en transport gemakkelijk zou gaan.
Daarom werd de zuurstof samengeperst in een zgn zuurstofcilinder.
Ze vonden in Alblasserdam buitendijks een geschikt bouwterrein dat deel uitmaakte van de gronden van Rapenburg.
Het terrein moest opgehoogd worden omdat het bij vloed onder water liep.
Oprichter J.U. Smit begon heel voorzichtig, hij bouwde eerst één hal van 25 meter lang en8 meter breed en 9 meter hoog.
Voor aandrijving koos men een zuiggasmotor met een capaciteit van 130 pk, deze was goedkoper dan een stoommachine.
In 1919 kwam de productie op gang, en werd de zuurstof afgeleverd per m.s ALBLAS 1 maar de vloot werd spoedig uitgebreid
met ms ALBLAS 2 en ALBLAS 3.
In 1920/1921 werd de tweede hal gebouwd met een nieuwe Deutz zuiggasmotor van 150 pk.
Er werd een nieuw en groter zuurstofapparaat ontworpen door directeur A.E.C.Kemmerling, deze installatie bleef tot 1960 in gebruik.
Door gestadige groei ging men over op wegvervoer met11/2 tons vrachtauto’s die 20 cilinders konden vervoeren.
In o.a. IJsselmonde en Breda kwamen depots; tevens werd er een onderhoudswerkplaats met garage bijgebouwd.
De derde uitbreiding vond in 1923 plaats en de laatste drie jaar later.
In april 1924 overleed directeur Kemmerling slechts 43 jaar oud.
Er moest een nieuwe technisch-commercieel manager worden gezocht, dat werd de heer A.H. van Wijngaarden, die in 1944 overleed.
De heer M. Marinissen, sinds 1926 bedrijfsleider, volgde hem op.
In 1966 ging deze met pensioen en per i januari 1967 werd de heer J.C. Smit tot directeur benoemd.
Acetyleen-Dissousfabriek DE GRAAFSTROOM.
Autogene metaalbewerking vraagt behalve zuurstof ook acetyleen-dissousgas.
Vandaar dat de heer C.F. Smit, zoon van de oprichter, een plan voor de productie van dit gas ontwikkelde.
Hij kocht daarvoor in 1923 het terrein naast de zuurstoffabriek.
In 1924 verrees dat een stenen, waar de acetyleen-dissousgas DE GRAAFSTROOM met de productie van start ging.
In 1924-1930 steeg de productie van gas van 250 tot 650 flessen per dag.
De Graafstroom en de Alblas ondervonden in de jaren dertig de terugslag van de economische crisis.
Beide bedrijven zijn de crisis goed door gekomen.
Reeds in 1938 werden vrachtwagens aangeschaft die 50 tot 80 cilinders konden vervoeren.
De Bezetting
Het nieuwe wagenpark was een welkome buit voor de Duitsers.
Sabotage van personeel leidde tot het vogelvrij verklaren van de heer Marinissen.
Ten onrechte was het geallieerd opperbevel van mening dat de zuurstoffabriek zuurstof leverde
voor de voortstuwing van de Duitse raketten V1 en V2.
Dit leidde dat op 22-01-1945 een bombardement van de Engelse op de fabrieken, de Alblas werd uitgeschakeld
en de Graafstroom totaal verwoest.
De heer C.F. Smit kwam hierbij om het leven.
Na de Bezetting
Na de bevrijding was er van de beide fabrieken weinig meer over.
De directeur de heer Marinissen en zijn staf gingen met voortvarendheid aan de slag
en na enige maanden werd er weer zuurstof geleverd.
In de jaren vijftig werd de productie opgevoerd van 7000 cilinders per week tot 11.786
in 136 productieve uren.
De brand.
En toen op de morgen van 7 oktober 1955,gebeurde er een nieuwe ramp.
In de vulafdeling van de gasfabriek brak, door nooit opgehelderde oorzaak, brand uit.
Het onderstaande krantenartikel over dit noodlottige ongeval spreekt voor zich.
Onverschrokken en moedig deed J. Gaal zijn plicht.
Alblasserdam
Eén man heeft Alblasserdam waarschijnlijk voor een ramp behoed: de heer J. Gaal, baas van de vulafdeling van ‘De Graafstroom’.
Terwijl zijn drie metgezellen reeds onder de vlammen die uit de rechtopstaande flessen sloegen, doorkropen om zich in veiligheid
te brengen, heeft hij zijn daad van zulk een beslissende verricht.
In die eerste seconden van de allergrootste schrik en verwarring zette hij terstond de motoren van de compressors, die het uiterst
brandbare acetyleengas uit de grote gashouder zogen, af en draaide hij vervolgens de afsluiter in de toevoerleiding uit de tank dicht.
Hoe hij en zijn metgezellen zonder een schram op te lopen uit de wirwar van door elkaar gesmeten cilinders, leidingen en verwrongen
stukken van de stalen dakconstructie zijn kunnen komen, begrepen zij later zelf niet.
Toen wij de heer Gaal enige uren na de ontploffing spraken, zei hij schouderophalend: “Och het is je plicht zoiets te doen.
Ik ken het bedrijf door en door en vanzelfsprekend wist ik precies wat me in geval van nood te doen stond.
Het is toch logisch dat je in zo’n geval de afsluiter dichtdraait!
Anders was de grote gashouder de lucht in gevlogen.”
Tegen deze simpele logica is niets in te brengen, doch menigeen zou eerst aan eigen veiligheid hebben gedacht.
Dat de heer Gaal anders handelde is een bewijs van zijn koelbloedigheid, die hij al eens eerder demonstreerde, toen in 1934 in de
garage van het bedrijf, door kortsluiting in een auto, twee vrachtwagens die met cilinders met acetyleen waren geladen, explodeerden.
Aan de opbouw van de vulafdeling ging een uitgebreide studie van veiligheidsmaatregelen vooraf.
Voorlopig werden de acetyleenflessen in een noodgebouw gevuld.
Een jaar naar de brand was er weer een nieuwe vulafdeling.
In het begin van de jaren zestig gingen de grootverbruikers steeds meer over op vloeibare zuurstof.
Dit leidde ertoe dat op 19 september 1969 De Alblas en de Graafstroom werden overgenomen door L”Air Liquide Nederland N.V.
Een belangrijk stuk industriële historie van Alblasserdam is hiermede afgesloten.
Bronnen: Verzameling L. Smit.—Een halve eeuw Alblas/Graafstroom—Lustrumbundel.
Drie directeuren-links Dhr A.H. van Wijngaarden 1924-1944.
midden Dhr M. Marinissen 1944-1966.
rechts Dhr J.C. Smit vanaf 1967.
25-5-1940
24-9-1969
Overleden H.M. Foks op 25 aug. 1970
Concentratie in industriegassen
De Franse l’Air Liqulde-groep en de Zweedse AGA-groep hebben overeenstemming bereikt over samenwerking op het gebied van industriële gassen in Nederland, België en Luxemburg. De activiteiten van beide ondernemingen op dit terrein zullen in de Benelux werden gecombineerd in de vorm van joint-ventures op fiity-fifiy basis, aldus AGA Nederland nv.
In Nederland heeft de joint-venture-overeenkom-st betrekking op de twee Air Liquide-bedrijven .,De Alblas” en „De Graafstroom” in Alblasserdam en op AGA .\edenland nv met haar volledige dochters nv Electro Zuur- en Waterstoffabriek en nv Acetyleendissous Maatschappij Majgondeaux. AGA-dochter Nederlandsche Radiatoren- en Apparatenfabriek nv in Nuth (L) blijft buiten de overeenkomst. Het nieuwe bedrijf dat door de samenwerking van genoemde bedrijven zai ontstaan zal voor de helft in het bezit zijn van Air Liquide en voor de helft van AGA Nederland, De verantwoordelijkheid voor het bestuur berust bij AGA. AGA verwacht voor de sector industriële gassen voor 1971 een omzet van ongeveer ƒ 37 min en heeft in de gassector circa 600 man in dienst. .,De Graafstroom” en „De Alblas” hebben een gezamenlijke omzet van ƒ 11 mln. Het personeel van alle ondernemingen zal overgaan naar de joint-venture.
7-9-1971
7-9-1971
overleden M. Marinissen 25 nov. 1971
1-12-1984
7-6-1986
22-7-1987