Kroniek gemaakt door Jan Jansen
10-11-1909 Oprichting NV Electro Zuur- en Waterstoffabriek, gevestigd aan de Cruquiusweg in Amsterdam- Oost met als directeur Hr. G.B. Wolf. Aantal werknemers 16.
Fabricage van de gassen zuurstof (voor het snijden van materialen) en waterstof. Beide gassen werden verkregen door elektrische ontleding van water: vandaar de naam “Electro”. De geproduceerde zuurstof werd gepompt in 75 stalen cilinders die weer werden verhuurd aan hoofdzakelijk de scheepsbouw.
1915 Bouw van een nieuwe zuurstofinstallatie volgens het “Linde” systeem, waarbij lucht onder grote druk en afkoeling vloeibaar wordt gemaakt ( ± 200° Celsius onder nul). De vloeibare zuurstof wordt wederom door grote druk en afkoeling gescheiden in zuurstof en stikstof en vervolgens weer gasvormig gemaakt. Het cilinderpark wordt uitgebreid naar 300 zuurstof- en 50 stikstofcilinders.
19-05-1915 De Hr. C.H. van den Houten wordt benoemd tot directeur.
1923 Gestart wordt met de fabricage van acetyleengas met ingekochte carbid. Het acetyleengas werd eveneens in cilinders gepompt. De verkoop van zuurstof- en acetyleengas in cilinders werd steeds belangrijker, want beide gassen in combinatie werd gebruikt bij het lassen.
1928 N.V. Electro Zuur- en Waterstoffabriek gaat verhuizen naar enkele panden van de voormalige plantenboterfabriek van de firma Jurgens aan het einde van de Distelweg in Amsterdam- Noord. Het oudste gebouw dateerde van 1870! Er wordt nu ook met de fabricage van Azijnzuur begonnen, naast de productie van de gassen zuurstof, stikstof en acetyleengas. Van deze acetyleengas wordt een chemische verbinding gemaakt met water onder inwerking van zwavelzuur en kwik en omgezet in aceetaldehyde. Deze vloeistof wordt weer vermengd met methyl- en ethylalcohol. Het azijnzuur is geboren. De start voor een groot chemisch bedrijf is gemaakt!
In Eygelshoven in Zuid-Limburg werd een zuurstoffabriek gesticht ter besparing van de hoge cilindervrachtkosten. Deze fabriek was n.l. nodig t.b.v. de industrie en mijnen in Limburg.
1930 Met het aceetaldehyde als grondstof wordt naast de
fabricage van Azijnzuur nu ook begonnen met het produceren van aethylavelant voor de auto-industrie die deze grondstof weer gebruikt voor het fabriceren van autolakken en voor de witgoedfabrikanten voor het fabriceren voor de glanzend “enamel” lakken voor de ijskasten, drogers, etc.
Ook de productie vanuit het azijnzuur van Natriumacetaat en Lood acetaat, beiden voor de verfindustrie, werd ter handgenomen.
1934 Terreinen en gebouwen naast de reeds in gebruik zijnde gebouwen werden voor verdere uitbreiding aangekocht.
1936 Er wordt gestart met de productie van Loodwit met het loodacetaat als grondstof, bestemd voor de verfindustrie. Er wordt een fabriek ingericht voor de productie van trichloorethyleen (ook bekend als tri of tetra). Als grondstof wordt gebruikt acetyleengas en chloor. Dat chloor wordt aangevoerd per treinwagons waarvan rails over het fabrieksterrein worden aangelegd. Het chloor kwam van de Kon. Ned. Zoutindustrie. Tri is voor het ontvetten en voor het reinigen van kleding etc.
1938 Op het grote open terrein aan de andere kant van de Distelweg, dat in 1934 werd aangekocht wordt met de grootste uitbreiding van “Electrozuur” gestart namelijk een carbidfabriek, een project van 2 miljoen gulden!
Het was en bleef de enigste carbidfabriek in Nederland, in Europa staan er slechts enkelen. Vlak na het uitbreken van de oorlog in Nederland werd de carbidfabriek in juni 1940 in bedrijf gesteld.
Er wordt in de Trichloorethyleenfabriek uitgebreid met de fabricage van Perchloorethyleen, een zeer zuivere Trichloorethyleen.
1942 De uitbreidingen gaan door. Er komt een fabriek voor Kalkstikstof, als product van carbid en zuivere stikstofgas. Het nieuwe product dient als nuttige meststof voor onze landbouw.
1943 De carbidfabriek wordt door de geallieerden gebombardeerd. 5 doden en deels beschadigd.
1944 Vrijwel alle fabrieken kwamen grotendeels stil te liggen. Roof en plunderingen door de Duitse bezetters van de fabrieken en magazijnen!
1945–1946 In november kwam weer een carbidoven in bedrijf. Een kleine zuurstofinstallatie kon worden aangekocht. Ook de productie van azijnzuur en trichloor kon weer op gang komen.
Op 2-9-1948 trad ik in dienst van N.V. Electro Zuur- en Waterstoffabriek. Ik zou er 40 jaar in dienst blijven! Ik begon op de afdeling expeditie. Er werkten toen ±400 werknemers. De omzet was 10 miljoen gulden en de nettowinst 277.000 gulden.
10-11-1949 Electro Zuur bestaat 40 jaar. De kleine zuurstoffabriek in Eygelshoven gebouwd in 1928 werd gesloten. In Geleen ( ook Z. Limburg ) werd een zuurstof afvalstation die de overtollige zuurstof van de staatsmijnen in cilinders ging overpompen.
1950 Een nieuwe veel grotere azijnzuurfabriek wordt gebouwd. Door de toegenomen export van azijnzuur vooral naar o.a. Indonesië, Singapore, Denemarken, Noorwegen, dat gebeurt in houten vaten of in glazen flessen (25 L) in rieten manden, moet de voorraadopslag op het terrein uitgebreid worden. Er komen 2 grote opslagtanks( 25.000 L en 60.000 L). Ook de export van trichloorethyleen neemt toe naar o.a. Indonesië en Engeland in stalen vaten. ( zie blz.2)
1951 Een nieuwe grotere zuurstof installatie wordt in gebruik genomen. Oprichting van een fabriek voor vinylacetaat geproduceerd vanuit het azijnzuur. Het is een soort oplosmiddel. Voor de chemische en verfindustrie.
1951 Op het kantoorgebouw wordt een verdieping gebouwd.
1 augustus 1952 Ir. D. Douwes wordt directeur. Hij is afkomstig van de Norit fabriek in Zaandam.
1953 De zuurstoffabriek wordt uitgebreid met de productie van het edelgas Argon dat slechts voor 1 procent in de lucht aanwezig is en gebruikt wordt voor het lassen van edelmetalen.
1954 Werden in de jaren 1910-1915 de cilinders met een handkar weggebracht, dit jaar werden 2 nieuwe vrachtwagens aangekocht en bestond het wagenpark nu uit 15 stuks! (zie blz. 5)
1955 Maart. Een groot terrein met enkele loodsen van de Zaanse houtfabriek Bruynzeel werd aangekocht. Het lag aan de overkant van de Distelweg.
1956 Een 3 etages hoog kantoorgebouw werd gebouwd met een kantine op de bovenste verdieping.
1956 /1957 Een 4e carbidoven wordt in gebruik genomen. Hierdoor wordt de productie opgevoerd naar 44000 ton carbid. Er zijn nu 639 personen in dienst van Electro. De omzet stijgt naar ƒ26 miljoen.
De Distelweg wordt geasfalteerd en krijgt een IJ-pont verbinding met de Houtmankade in Amsterdam centrum. Het betekent kortere wachttijden, niet meer omrijden dus sneller vervoer van de producten. Bovendien ligt Electrozuur niet meer geïsoleerd want er kwam ook een busverbinding.
1957 Een nieuw gebouw kwam in gebruik voor magazijn, was en kleedlokalen op de 1e etage en op de bovenste etage een fraai ingerichte kantine. In 1981 zou dit gebouw (2 etages) kantoren voor de marketing krijgen en de kantine naar de begane grond.
1958 Een nieuwe grotere en moderne acetyleen vulhal voor de gascilinders wordt in gebruik genomen aan de overkant van de Distelweg.
Augustus 1958: De Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie uit Hengelo koopt alle aandelen van N.V. Electrozuur- en waterstof te Amsterdam op. Electro wordt na bijna 49 jaar zelfstandig te zijn geweest een onderdeel van de K.N.Z.
De naam Electro blijft wel gewoon bestaan. Veel zou er niet veranderen op de Distelweg in Amsterdam.
31 dec. 1958: President Directeur C.H. van Houten treedt na 44 jaar af en wordt benoemd tot President Commissaris en tevens lid van de raad van toezicht van de K.N.Z.
Van een klein fabriekje met 28 mensen in 1915 is onder zijn energieke leiding Electro uitgegroeid tot een belangrijke en bloeiende chemische industrie met 651 mensen en een omzet van ƒ28 miljoen!
1959 September: De eerste paal voor een 100 meter hoge schoorsteen voor de carbidfabriek gaat de grond in om de grote overlast aan carbidstof in de directe omgeving van Electro tegen te gaan.
10 november 1959: Electrozuur (onderdeel van K.N.Z.) bestaat 50 jaar (zie blz.L)
1960 15 mei: De aansluiting van de 4 carbidovens op de nieuwe schoorsteen is in de laatste fase (zie blz. M)
17 juni 1960: De 100 meter hoge schoorsteen (het hoogste punt in Amsterdam) is gereed en kan in gebruik genomen worden. Het gewicht van de schoorsteen is 650.000 kg en kostte ƒ600.000. Als alle 4 carbidovens in bedrijf zijn wordt er 300.000 m3 carbidstof per uur de lucht in geblazen. (zie blz. N).
1962/1963 Op het in 1955 gekochte terrein van Bruynzeel Zaandam werd het grootste luchtsplitsingsbedrijf van Nederland voor de fabricage van zuurstof, stikstof en Argon gebouwd.
1963 8 oktober. Officiële opening van dit luchtsplitsingsbedrijf. Aanwezig waren o.a. de President Commissaris de heer van Houten de directieleden van de Koninklijke Nedelandse Zoutindustrie, de heren Doormaal en Mourik Broekman en de wethouder de heer den Uyl die later onze minister president zou worden.
(Op 31 mei 1979 zou deze fabriek weer worden gesloten en begin 1980 worden gesloopt.)
1964 Vanaf de fusie van de Electro met de Kon. Ned. Zoutindustrie in augustus 1958 tot heden (half 1964) was er in Amsterdam niet veel veranderd Electro bloeide, vernieuwingen en uitbreidingen bleven gestaag doorgaan. Er waren ook geen wijzigingen in leidinggevende functies. Maar…… fusies van grote bedrijven bleven doorgaan. De K.N.Z. lijfde veel andere bedrijven in en ging zelf een grote fusie aan met Organon in Oss. (bekend i.v.m. medicijnen). De nieuwe naam werd toen K.N.Z.O. In het Botlekgebied bij Rotterdam kwamen grote bedrijven met zeer grote fabrieken. K.N.Z.O. besloot daar een grote Azijnzuurfabriek neer te zetten. En die in Amsterdam te sluiten, evenals de fabricage van trichlooracetyleen, vinylacetaat, natriumacetaat en alle andere chemische producten, in Amsterdam te sluiten, daar zij steeds moeilijker kostendekkend werden door de grote concurrentie in de omringende landen. Dit alles betekende het einde van het chemische bedrijf van Electro en bleef alleen bestaande productie van carbid,acetyleengas, zuurstof, stikstof en Argon!
1964/1965 Een onrustige periode voor het personeel door deze sluitingen. Enkelen worden overgeplaatst naar andere vestigingen van de K.N.Z.O. o.a. naar chemisch bedrijf Ketjes in Amsterdam Noord, naar het centraal verkoopkantoor van de K.N.Z.O. in Amsterdam Oost etc.
1964 Het al geruime tijd leegstaande gebouw van de Gemeentelijke Gasmeterfabriek dat bijna op ons terrein aan het einde van de Distelweg stond, werd aangekocht.
1965 1 juli Directeur dhr. Douwes treedt af na 13 jaar bij Electro werkzaam te zijn geweest. Tijdens zijn bewind zijn er zeer vele uitbreidingen, vernieuwingen en verbeteringen tot stand gekomen. Dat er nu plotseling een einde hieraan komt, was niets voor hem. Hij ging zich als directeur vestigen in Groningen. Bovendien wist hij vermoedelijk toen al dat er nog meer ging gebeuren in de nabije toekomst. Een opvolger voor de vertokken heer Douwes kwam er niet, wel vonden er enkele tijdelijke aanstellingen plaats.
1968 1 februari. Electro wordt door K.N.Z.O. verkocht aan de grootste gassenconcurrent van Electro namelijk AGA Nederland. Een van de oudste buitenlandse vestigingen van het Zweedse moederbedrijf AGA AB. Als een bom sloeg dit bericht in op de Distelweg en wederom was de onrust zeer groot want het was wel heel duidelijk dat er vele dubbele functies zouden ontstaan. Diverse werknemers vnl. in hogere functies namen ontslag vanwege een onzekere toekomst en omdat ze de overname niet konden accepteren. AGA had zijn hoofdkantoor op de Stadhouderskade bij het Leidscheplein in het gebouw Atlanta, en met vestigingen in Duivendrecht, Overschie, Terheiden (bij Breda) en Zwolle.
7-2-68
1968 1 juli Dr. Ir. Bergsma wordt aangesteld tot hoofddirecteur. Een verstandige en juiste beslissing. Hij had niets met Electro en AGA; hij kwam uit het oosten van Nederland en had zijn roots bij de textielindustrie.
1969 30 januari De vulhal van acetyleengascilinders werd totaal vernield door een grote brand en explosies. Een honderdtal gascilinders explodeerden door oververhitting. Gelukkig kon iedereen die in of bij de vulhal werkzaam waren zich in veiligheid stellen. De vulproductie kon bij de andere vulstations van AGA elders in het land overgenomen worden.
1969 De overplaatsingen van werknemers van AGA uit de stad, gebouw Atlanta, naar de Distelweg zijn begonnen, half augustus werd ik juist in het gebouw Atlanta te werk gesteld om mee te helpen om de beide cilinderadministraties en de gasafnemers van Electro en AGA samen te voegen. Sloop van het in 1964 gekochte gebouw van de gemengde gasmeter fabriek.
1 januari 1970 Alleen AGA gas B.V. en AGA België werden een 50 % joint-venture van AGA AB Zweden en L.Airliquide SA Frankrijk, die de leidende positie heeft op de wereldmarkt van gassen, AGA gas was dus 50% eigendom van Zweden en 50 % eigendom van Frankrijk.
1 augustus 1970 De laatste personeelsleden van AGA, die nog werkzaam waren in hun gebouw Atlanta op de Stadhouderskade, zijn nu vertrokken naar de Distelweg. Wel een grote overgang van het centrum van Amsterdam naar de afgelegen Distelweg! Ook ik hoorde bij de laatste vertrekkers en was ik weer na 1 jaar op mijn bekende stek.
September 1972 Om het carbidstof van de carbidfabriek dat nu kilometers verder van de Distelweg valt door de 100 m. hoge schoorsteen die in 1960 in bedrijf werd gesteld nog beter te kunnen bestrijden en doordat de techniek steeds verder vordert, wordt nu een grote stofvanginstallatie in de schoorsteen geplaatst.
1976 De al vanaf 1958 leegstaande oude vulhal voor acetyleen cilinders wordt afgebroken, evenals het oude gebouw waarin van 1928 tot 1951 een zuurstofinstallatie in bedrijf was geweest en tenslotte de van 1928 tot 1966 in bedrijf geweest zijnde natvergassingsfabriek.
Januari 1976 In Den Helder werd een off-shore basis geopend voor de gassenactiviteiten aan de steeds uitbreidende off-shore op de Noordzee.
April 1977 Een nieuw eenvoudig kantoorpand werd in gebruik genomen in plaats van de in 1976 afgebroken oude gebouwen. Tevens werd o de vrijgekomen ruimte een groenvoorziening aangelegd met een nieuwe overdekte fietsenstalling. Tussen het nieuwe kantoorpand en het reed bestaande kantinegebouw werd een zeer ruim parkeerterrein voorpersonenauto’s aangelegd, want het aantal personenauto’s van het personeel neemt snel toe.
April 1978 Nadat in 1977 en begin 1978 de productie van carbid al was afgebouwd van 4 naar 3 naar 2 naar 1 oven werd
tenslotte in april 1987 de beslissing genomen om de carbidfabriek te sluiten. Na 38 jaar een grote stempel te hebben gedrukt op de geweldige groei van de chemische bedrijven van Electro, maar ook op de grote omzet- en winstgroei, wordt de carbidproductie nu gestopt. Door de sluiting van de chemische bedrijven was de behoefte aan de eigengrondstof acetyleengas uit carbid geheel dichtgedraaid maar bovendien was de laatste jaren de productiemethode om acetyleengas te maken sterk gewijzigd. Het dure carbid was niet direct meer nodig want het grote chemische bedrijf DSM in Zuid-Limburg ging aardolie “kraken”om bepaalde benodigde chemicaliën te kunnen maken. Bij dat kraken van aardolie komt als bijproduct acetyleengas vrij, dus veel goedkoper om een deel van de benodigde acetyleen in te kopen via DSM.
April 1978 Plaatsing van 5 grote Romney loodsen op het einde van het terrein. Daar wordt het fabrieksmagazijn naar toe verhuisd.
Reden: a) Het huidige magazijn moet nog uit het huidige gebouw waar naast het magazijn ook de was en kleedlokaal en kantine zijn gehuisvest sinds 1957. b) door deze verhuizing was de voorwaarde verbonden om alleen gangbare en bruikbare artikelen te verhuizen. De overtollige goederen zouden dan verkocht worden (en dat was heel wat!)
31 mei 1979 Wéér een belangrijk besluit! Het grootste luchtscheidingsbedrijf van Nederland, op Cryoton in het Botlekgebied na, wordt stopgezet. In 1963 werd deze installatie voor de gassen zuurstof, stikstof en argon nog plechtig geopend. Alle benodigde gassen worden nu gekocht bij Cryoton (dat grotendeels van AGA is) en bij de Hoogovens in IJmuiden, waar de zuurstof als bijproduct vrijkomt bij de staalfabricage.
De sluiting betekent het einde van 70 jaar zuurstofproductie want Electro begon in 1909 aan de Cruguiusweg met de productie van zuurstof. AGA begon in 1919 de zuurstofproductie in haar gasstation te Duivendrecht.
Augustus 1979 De vorig jaar gesloten fabriek wordt verkocht aan Icova, de grootste ophaler van vuilnis, bouw en alle ander afval in Amsterdam en omstreken. Het bedrijf wilde de carbid fabriek kopen voor recycling van het afval. Daar is echter nooit iets van terecht gekomen. De fabriek bleef daarom leeg staan tot 1986, toen AGA de fabriek terugkocht.
Het sluiten van diverse productieafdelingen en het slopen van oude gebouwen, de uitbreiding van kantoorruimtes en meer groenvoorziening de laatste paar jaar, hebben te maken met de grote veranderingen die bij AGA plaatsvinden. Deze veranderingen hebben te maken met een bewust streven naar transformatie van een productiegericht bedrijf naar een meer handelsgerichte onderneming in een fraaiere omgeving. Mede daardoor is het gezicht van AGA duidelijk aan het veranderen.
1980 Het luchtscheidingsbedrijf, dat in 1963 was geopend o.a. wethouder Den Uyl, wordt gesloopt, het was op 31 mei 1979 gestopt met de productie. Alleen enkele voorraadtanks met vloeibare zuurstof, stikstof en argon afkomstig van Cryoton blijven staan. Met de hoogdrukverdampers kunnen gasvormige gassen gemaakt worden. Sloop van de oude azijnzuurfabriek en trichlooracetyleen fabriek die al in 1964 waren gesloten. Sloop van het grootste en oudste gebouw (uit 1870 en waarin die tijd door de firma Jurgens plantenboter werd gemaakt) en waarin Electro vanaf 1930, 1936 en1942 resp. loodacetaat, loodwit en kalkstikstof produceerde en waarvan de productie in 1960 werd beëindigd. De oude acetyleengashouder naast het grote kalkstikstofgebouw wordt gesloopt in maart 1980, nadat in februari in 1982 een nieuwe kleine acetyleen gashouder wad geplaatst bij de waterkant van het Johan v. Hasseltkanaal.
1980-1981
6 mei 1980 werd de eerste paal geslagen voor de nieuwe acetyleengasproductiefabriek (natvergassingsbedrijf). De bouw va een nieuwe kleinere natvergassingsfabriek was o.a. nodig geworden door het sluiten van de carbidfabriek in 1978, waardoor kon worden overgegaan van stofcarbid op korrelcarbid. En dat gaf in de bestaande natvergassingsfabriek te veel problemen. Uit veiligheidsoverwegingen bleek de meest geschikte plaats de in het IJ uitstekende hoek van het terrein.
In maart 1981 kon de productie beginnen. De oude fabriek werd in mei 1981 gesloopt.
1 september 1980 werd de eerste paal geslagen voor een groot modern technisch centrum inclusief de E.M.T.D. en was- en kleedwinkels.
In maart 1981 kon het gebouw in gebruik worden genomen.
1981 In maart werd het kantinegebouw geheel gerenoveerd. Het magazijn was al uit het gebouw n.l. in 1987 naar de 5 grote Romneyloodsen. De was- en kleedlokalen die veel te groot waren doordat er minder fabrieksarbeiders nog werkzaam waren, werd in kleinere vorm verplaatst naar het Technisch Centrum. De kantine ging naar de begane grond waar ook een vergaderruimte werd gecreëerd. De kantine werd selfservice en dit werd begin 1982 overgedaan naar een gespecialiseerd cateringbedrijf.
28 maart 1981 Zaterdag (dan vaart de pont niet) werd de carbidtransportbrug over de Distelweg (van de carbidfabriek naar de natvergassingsfabriek) gesloopt. De luchtbrug was van 1966.
Mei 1981 De oude natvergassingsfabriek uit 1966 die veel te groot was geworden en erg ongunstig lag, wordt gesloopt. Op deze plaats zou in juni 1982 de nieuwe ingang en nieuwe receptiegebouw komen.
Het personeelsbestand dat in 1971 nog663 was, bedroeg op 1 januari 1981 nog slechts 364! Maar de omzet van ƒ58 miljoen in 1971 was in 1981 ƒmiljoen. De netto winst ƒ 4 miljoen,-
1982 De voorraadtanks met vloeibare stikstof, zuurstof en Argon (afkomstig van Cryoton) worden vernieuwd. De nieuwe en ruimere tankopstelling bestaat nu uit 2 argontanks van 52000liter en 14 m. hoog, 2 stikstoftanks van resp. 28000 en 11000 liter en een zuurstoftank van 28ooo liter. Alle cryo-tanks zijn gekoppeld aan 10 HD verdampers en 10 vloeistofpompen.
Bouw van een nieuwe receptie (vroeger de portiersloge geheten) en met een ruimte voor de Medische Dienst + bedrijfsarts (Dr. Kwee) op de plaats waar de in 1981 afgebroken natvergassingsfabriek stond. Daar komt ook de nieuwe hoofdingang.
1983 De oude werkplaats, met daaraan gekoppeld een oud gebouw van 1910 dat in die tijd een villa was geweest en waarin als laatste bewoners (na engineering, chef werkplaats) de Medische Dienst zat en de afdeling Inkoop (waar ik daardoor ook heb gezeten) werden allen afgebroken en veranderd in een fraaie tuin!
1983 De oude portiersloge en als zodanig ook dienst heeftgedaan voordat het Electro in 1928 hier kwam, was een aardig achtkantig gebouwtje dat bijna voor Monumentenzorg in aanmerking kwam werd afgebroken. Tientallen portiers hebben hier in dag- en nachtdiensten hun plicht uitgeoefend!
Het middengebouw waar in 1950 aan de kop nog een garage voor reparaties aan vrachtwagens was gehuisvest waar tot 1965 het laboratorium was gevestigd, waar het kantoorarchief enige jaren heeft gezeten, waar personeelszaken een tijdje is geweest en …..etc. etc. werd eveneens gesloopt en werd veranderd in een groenvoorziening met wandelpad!
Het aanzicht van AGA was totaal veranderd. De gemeente Amsterdam vond kennelijk dat ze niet kon achterblijven bij zoveel renovatie geweld. Vanaf de Asterweg tot de pont kwam er een nieuw fietspad, groenvoorzieningen en parkeerplaatsen. Ook de Distelweg werd onherkenbaar voor degenen die 35 jaar geleden over deze weg liep.
In Eindhoven werd het regiokantoor “Zuid” in gebruik genomen. Het doel was om in dat gebied slagvaardiger te worden. Niet alles hoeft meet met Amsterdam te worden overlegd; veel kan ter plekke worden geregeld en beslist. De leiding was in handen van Henk Fortgens
1984 In Groningen wordt om dezelfde reden als het regiokantoor in Eindhoven ook een regiokantoor geopend. Regioleider was hier Ir. Daan Koopmans.
In Den Helder wordt de offshore basis weer gesloten die in 1976 was geopend. Het was na enige bloei snel bergafwaarts gegaan.
Het magazijn dat sinds 1978 in de 5 Romney loodsen waren ondergebracht werd verplaatst naar een huurgebouw aan de Asterweg 600 m. verderop. De reden is niemand ooit duidelijk geweest. De Romney loodsen werden op 2 na weer gesloopt.
1985 Ook in Alblasserdam op een nieuw industrieterrein werd een regiokantoor geopend. Regioleider was hier Rouppe van der Voort.
De 2 ondernemingen G.A.Bouw te Veenendaal en Maas Gas B.V. te Hoogezand, die beiden zelfstandige concurrerende gasondernemingen waren in hun eigen (beperkte) gebied, werden overgenomen.
1986 In Utrecht werd een regionaal centrum met landelijke demonstratie mogelijkheden in gebruik genomen. De leiding kreeg hier R.Broekman.
De in 1979 verkochte carbidfabriek aan het ophaal- en vuilverwerkingsbedrijf Icova uit Amsterdam werd weer teruggekocht. De plannen die Icova had met de fabriek werden nooit gerealiseerd. In de koopprijs was bedongen dat Icova voor het slopen van de fabriek en het egaliseren van het terrein zou zorgen, inclusief de sloop van de 100m. hoge schoorsteen.
1 januari 1987 Beëindiging van de joint-venture tussen AGA AB Zweden en l’AirLiquide Frankrijk. Hierdoor werd AGA Gas BV weer een 100% dochter van het Zweedse AGA concern.
1987 In februari werd de schoorsteen van de voormalige carbidfabriek opgeblazen. De schoorsteen heeft zijn dienst bewezen van 1960 tot 1979.
De 2 resterende Romney loodsen werden gesloopt. Op het grote terrein werd een grote overdekte cilinderopslag resp. cilinderoverslag gebouwd. Daarnaast een groot parkeerterrein voor de vrachtwagens en wasplaats.
1988 Aankoop van een terrein van de stalenramenfabriek van Eland Brandt dat was gelegen naast het terrein waar vroeger het grote luchtscheidingsbedrijf had gestaan. Het zou worden gebruikt voor cilinderopslag.
Het vulstation in Alblasserdam wordt gesloten en de gebouwen en terreinen verkocht. Zuurstoffabriek “de Alblas”en de naastgelegen acetyleendissous fabriek “de Graafstroom” (vanaf 1920 zelfstandig) werden in 1965 overgenomen door l’AirLiquide Frankrijk. Toen op 1 januari 1970 AGA Gas en l’AirLiquide een 50 % joint-venture aangingen werd besloten de beide fabrieken de Alblas en de Graafstroom bij AGA Gas Nederland te voegen.
Het vulstation in Zwolle wordt gesloten. De gebouwen en het terrein wordt verkocht ( In 1950 was het vulstation in Zwolle gebouwd).
Januari 1988 Directeur Marketing Gert Jan Starre neemt plotseling ontslag bij AGA en treedt in dienst bij de concurrent l’AirLiquide. Hij benaderde diverse ervaren en deskundige collega’s om ook de overstap te maken om daarmede l’AirLiquide duidelijker op de kaart te zetten in Nederland. Een 10 tal collega’s gaven gehoor aan zijn verzoek. Er heerste grote onrust en voor velen een grote teleurstelling en een groot verlies.
23 september 1988 Na 40 dienstjaren bij Electro resp. AGA ga ik met pensioen.
Toen ik op 2 september 1948 in dienst wam, waren er toen werknemers in een hoofdzakelijk productiebedrijf. Nu 40 jaar later 320 werknemers in een hoofdzakelijk handelsbedrijf.. In 1948 was de omzet ƒ10 miljoen, in1988 ƒ 125 miljoen. De netto winst was toen ƒ277.000 , nu ƒ9 miljoen. Er waren toen 10 cilindervrachtwagens en geen tankwagens, nu 30 cilindervrachtwagens en 13 tankwagens.
In totaal levert nu aan 20.000 hele grote grote, middelgrote en kleinere bedrijven.
31 december 1988 President directeur R. Bergsma (geboren 3-10-1931) gaat volkomen onverwacht met pensioen op 57-jarige leeftijd. Als opvolger wordt aangesteld de uit het Zweedse AGA hoofdkantoor afkomstige Griek: Zatsas (een paar jaar later overleed hij plotseling en werd opgevolgd door een Zweed, die weer werd opgevolgd door Henk Fortgens, die ook weer verdween (gouden handdruk).
1989 De Zweedse bemoeienissen op de gang van zaken bij AGA in Nederland worden steeds nauwer aangehaald. De productie van acetyleengas wordt gesloten en de fabriek afgebroken.
1990 Het magazijn dat sinds 1984 was gehuisvest in een gebouw op de Asterweg keert terug naar de Distelweg in de acetyleendissous fabriek, die niet meer werd gebruikt sinds 1989. Alle acetyleencilinders worden gevuld bij DSM.
10 februari 1992 Hr R. Bergsma, die net 3 jaar geleden met vervroegd pensioen ging overlijdt plotseling op 60 jarige leeftijd.
17 augustus 1999 Het Duitse industrieconcern Linde biedt ƒ 7,7 miljard op het totale Zweedse AGA (met vestigingen in 22 landen in West-Europa, Zuid Amerika en de Verenigde Staten en met ± 10.200 werknemers en een totale omzet van ƒ 3,78 miljard )
Vanaf begin 1998 had AGA Zweden al een grote stroomlijning overal binnen de onderneming ingezet en was het aantal werknemers al verminderd met bijna 700. In 1998 was daardoor de winst met ƒ 280 miljoen ingezakt tot ƒ 139 miljoen!
Het was duidelijk dat het niet goed ging met AGA. Niet alleen in financieel opzicht, maar ook in beleidszaken in Zweden.
1 januari 2000 Linde wordt eigenaar van de gehele AGA organisatie. De naam AGA verdwijnt geheel.
Voor Nederland ligt de gehele overname moeilijker i.o.m. de richtlijnen van de Europese Commissie over de marktverhoudingen en daar Linde ook al 65% eigenaar is van Hoek/Loos zou Linde in Nederland een te groot deel krijgen op de Nederlandse markt. Daarom moet Linde een deel van AGA afstoten aan een andere concurrent. Besprekingen zijn hierover gaande.
De regiokantoren in Eindhoven, Groningen, Alblasserdam en Utrecht worden gesloten en verkocht.
1 april 2000 Linde wordt ook 100% eigenaar van Hoek/Loos (was 65 %). De naam Hoek/Loos blijft wel bestaan.
De productie van het acetyleengas in de acetyleengasfabriek wordt beëindigd en de fabriek wordt gesloopt. Het was het allerlaatste productiefabriek. De vullingen van de acetyleengascilinders gaat geheel over naar DSN in Zuid-Limburg waar al vanaf april 1978 een groot deel van de acetyleencilinders werden gevuld.
1 januari 2001 Om aan de richtlijnen van de Europese Commissie van het concurrentiebeding te voldoen is besloten:
a Alle gassen in vloeibare vorm (zuurstof, stikstof en Argon) worden overgeheveld naar het Duitse Linde (Hoek/Loos)
b De fabriek op de Distelweg waar de productie is van hoogzuivere gassen en ijkgasmengsels voor laboratoria van universiteiten en bedrijven (alles in cilinders) wordt ook overgeheveld naar het Duitse Linde ( Hoek/Loos)
(per 1 10 2005 gesloten productie is overgeheveld naar andere fabriek van Hoek/Loos)
c Alle gassen in cilinders wordt overgeheveld naar de Amerikaanse gassenproducent Air Products, die dus het vulstation op de Distelweg met de opslagterreinen voor de cilinders op nr. 90 en nr. 105 in bezit krijgt.
De meeste (AGA) medewerkers blijven bij AirProducts (± 150). De kantoor mensen hiervan blijven op het in 2000 betrokken kantoor op de Klaprozenweg in Amsterdam-Noord. De overige (AGA) werknemers ± 100 komen in dienst bij Linde (Hoek/Loos) (enkelen moesten naar het kantoor van Hoek/Loos in Schiedam)
Al heel snel worden bij AirProducts ± 50 oud AGA medewerkers afgevloeid en ± 30 man nemen successievelijk ontslag.
Bij Hoek/Loos vertrokken na enige tijd ± 25 man.
1 mei 2000 De kantoren op de Distelweg worden gesloten en alle werknemers verhuizen naar een verdieping in een nieuwgebouwd kantorencomplex aan de Klaprozenweg in Amsterdam-Noord. (op het voormalige NDSM terrein).
1 juni 2000 Op de Distelweg gaan alle gebouwen definitief dicht.
Alleen de fabriek voor productie van hoogzuivere gassen en ijkgasmengsels blijft (naar Linde Hoek/Loos) en het vulstation voor cilindergassen met bijbehorende cilinderopslagterrein inclusief een stukje terrein (nr 90) voor opslag van cilindergassen blijft. (naar AirProducts)
Alle overige gebouwen en terreinen worden verkocht aan de gemeente Amsterdam. Alles wordt voorlopig ondergebracht in een stichting die het gaat verhuren aan allerlei soorten bedrijfjes en kantoortjes.
23 september 2000 Uitgesproken op mijn verjaardag was er een allerlaatste samenkomst van alle nog actieve (AGA) medewerkers en VUT-ers en genodigden (waaronder ik) op het AGA terrein aan de Distelweg. Vandaar vertrokken we met een boot naar een feestgebouw in het Houthavengebied. Met onder meer een opbeurende toespraak door Pim Fortuyn, de anderhalf jaar later vermoorde politicus.
Met bussen worden we teruggebracht naar het AGA terrein.
Het einde van het Electro/AGA tijdperk dat begon op de Distelweg in 1928 als een klein bedrijfje en uitgroeide tot een middelgroot chemisch bedrijf en vandaag ten onder ging aan allerlei marktontwikkelingen.
Toen ik in 2004 uit nieuwsgierigheid het terrein aan de Distelweg nog eens bezocht was het een triest gezicht hoe alles er zeer rommelig en zeer verwaarloosd uitzag met allerlei kleine scharrelbedrijfjes en kantoortjes. Begin 2007 werden alle gebouwen gesloopt. Per 1 augustus 2007 was het terrein 1 grote vlakte!
Met dank aan Tanja en Martine voor het type werk.